Müzeler bir kültürün sadece somut tarihi eserlerini korumak amaçlı kurulmaz. Aslında gözümüzün önünde her geçen gün kaybolan kültürümüzü de korumamız gerekir. İşte bu tarz müzelerden biri olan Kars’ın köylerinden Boğatepe’de Türkiye’nin ilk peynir müzesi, hizmet vermekte. Her yıl 1000’e yakın turist çeken bu müzeyi gelin beraber gezelim.
AB Gıda kodeksi standardizasyonu ile peynirler 3 çeşide indirgenmişti. Seri üretim olarak sadece kaşar, gravyer ve tel peynir adı altında üretime izin veriyor bu standardizasyon. Bu sebepten binlerce yıllık kültüre sahip peynirler sadece aile içi kullanım için üretilmeye başlandı. Belki de büyük annelerimizden sonra bu 4-5 bin yıllık kültürde unutulmaya mahkum olacak. İşte bu duruma son vermek için Kars’ın Boğatepe köyünde bulunan Türkiye’nin ilk peynir müzesi Zavot eko müzesi projesi 2010’da planlandı ve 2020 yılında tamamlandı.
Türkiye’nin ilk peynir müzesi
Adını Boğatepe Köyünün önceki adı Zavot’tan alan peynir müzesi açıldığı ilk yılında dahi 700’ü aşkın turist çekti. Hatta özellikle Fransız gruplarda müzeyi görmek için Kars Boğatepe köyüne gelmekteler. Köy sakinleri ise gerek kendi evlerinde gerek misafirhanelerde gelen turistleri ağırlamaktalar.
Fransa’da sivil inisiyatifle açılmış eko müzeler 1960’lı yıllardan beri tartışılmakta. Ayrıca bundan sebep Zavot peynir müzesine Fransızların ilgisi dikkat çekiyor. Müzeye başka ülkelerden kabileler gelirken ülke içinden de ilgi çekmekte. Bu sayede de sadece peynir kültürü değil de Türk kök kültürünü de tanıtmış bulunuyor , Boğatepe.
2010 yılında temelleri atılan peynir müzesi 3 bölümden oluşmakta. Bu bölümlerde Boğatepe ve Kars’ın gravyer ve peynir tarihini anlatan görseller ve yazılar yer alıyor. Bir başka bölümde ise peynir yapımında kullanılan tarihi ve günümüze ait malzemeler sergileniyor. Son olaraksa Boğatepe köyünde yetişen ve peynir yapımında kullanılan 650 farklı bitki türünden 30 tanesi sergileniyor.
2007 yılında ise müze projesinden önce Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği kurulmuş. Bu dernek köyde çiftçi eğitimi, sağlık eğitimi, köydeki somut olmayan kültür mirasını ortaya çıkarmak ve birçok benzeri amaçla kurulmuş. Ayrıca köy kültürüne dayalı kırsal turizmi de geliştirerek köylülere ek gelir sağlamayı amaçlamakta. Bu amaçlar doğrultusunda kurulan peynir müzesi ise yılda bine yakın turist çekmekte.
Son olarak içinde tarihi bir kültürü barındıran müze binası da aslında tarihi bir bina. 1880 yılında İsviçrelilerin kurduğu bir mandıradan dönüştürülmüş. 2005 yılı ile 2011 yılı arasında köylülerin toplanma yeri olarak kullanılmaktaydı sonrasında ise 2011 yılında peynir müzesine dönüştürüldü.
Bu tarz gezi rehberleri hazırlamamızı isterseniz yorum yapabilirsiniz.
