Adet düzensizliği söz konusu ise rahatsızlığa neden olan etkenlerin bazı testler ile bulunup tedavi edilmesi gerekmektedir. Normal dışı adet kanaması olması durumunda doktora gittiğinizde sizden bazı testler istenecektir. Kan, idrar testleri, pelvik muayene gibi incelemeler yapılabilir. Adet düzensizliği nedeni ile doktora gittiğinizde sizleri nelerin beklediğini bilmek sizlere iyi gelecektir.
Birazdan bahsedeceğimiz testlerin hepsini yaptırmanıza gerek kalmayabilir. İlk olarak fizik muayeneden geçer, ardından kan testleri istenir. Bunların ardından görüntüleme teknikleri, radyoloji ve biyopsi gibi tetkikler istenebilir. Herhangi bir kanama bozukluğu söz konusu ise mutlaka doktor ile paylaşılmalı. Çünkü herhangi bir testin neden olduğu kanamanın özelliklede biyopside daha iyi kontrol sağlanması yönünden tedbirli olunur.
1-) Pelvik muayene
Pelvik muayene ile pelvik organları incelenerek değerlendirmeye alınır. Ayrıca yumurtalık, rahim ve serviks’in yerleri ve büyüklükleri kontrol edilerek değerlendirilir. Vajina, vulva, serviks fiziksel muayeneden geçirilir ve değerlendirilir. Eğer doktor gerek duyarsa vajina içini parmağı ile inceleyebilir diğer eli ile karna bastırır. Hekim yumurtalıkları bularak hissedebilmektedir. Yapılan pelvik muayeneden sonra herhangi bir sorun olup olmadığına karar verilir.
2-) Rektal-vajinal muayene
Hekim gerekli görürse rahim bağlarını incelemek adına rekto-vajnal muayene yapılabilir. Pelvis bölgesinde yer alan dokukarı hissetmek adına rektum ile vajinaya parmak yardımı ile bakılmaktadır. Böylece hekim uterusun arka kısmında ve vajinanın alt duvarında oluşabilecek sorunları anlamaktadır.
3-) Pelvik ultrason
Pelvik ultrason yardımı ile alt pelvik organlarının muayenesi sağlanmaktadır. Serviks, uterus, yumurtalıklar, fallop tüpleri, mesane pelvik ultrason ile incelenir. Ultrason cihazı ses dalgalarını kullanarak görüntülemeyi sağlar. Ses dalgalarından maksimum verim alabilmek için cilt üzerine özel bir jel sürülür. Hekim gerekli görürse rahmi daha detaylı görebilmek için vajinaya yada rektum bölgelerine iç kısımdan bakılmaktadır bunlar rektal ultrason ile transvajinal ultrason olarak adlandırılır. Ayrıca adet düzensizliği teşhisinde pelvik ultrason uterusun çeperlerini incelemek adına yardımcıdır. İşlemde ultrason var mı diye sorarsanız ses dalgalarından yararlanıldığı için yoktur.
4-) Transvajinal ultrason
Transvajinal ultrason sayesinde; yumurtalık, fallop tüpleri, uterus, serviks bölgeleri olan üreme organları görüntülenmektedir. Bu işlem için cihaz ses dalgaları kullanmaktadır. Transvajinal ultrason işlemi için vajinaya 5cm’lik bir aparat yerleşimi yapılmaktadır.
5-) Histeroskopi
Histeroskopi işlemi ile hekim rahim içini görebilmektedir. Bunun için histeroskop adında bir alet kullanılır. Histeroskop hastanın rahim ağzına, rahme ve vajinaya yerleştirilen ve ucunda kamera ile ışık bulunan tıbbi cihazdır. Hekimin elde ettiği görüntüler sayesinde rahim zarının incelenmesine, biyopsi örneği alınmasına, küçük poliplerin alınmasına olanak sağlamaktadır. İşlemin yapılma yeri ameliyathane yada muayenehanedir.
6-) Histerosalpingografi (HSG)
Hastanın fallop tüpleri ile utersusuna özel yapıda olan boya verilerek ardından röntgen çekilme işlemidir. Vajinanın içerisine, rahim ağzına, rahme konumlandırılan küçük ebatlı bir tüpten boya geçirilmektedir. Histerosalpingografi sayesinde rahimde herhangi bir yapısal sorunun olup olmadığı değerlendirilir. Bu test ile fallop tüplerinin durumu görülebilir (tıkalı yada açık olduğu)
7-) Sonohisterografi (SHG)
Yapılan bu incelemenin diğer adı ise salin infüzyon sonografi olarak geçmektedir. Dikkat çeken özelliği Transvajinal ultrasona ile benzer olmalarıdır. Bu işlemde hekim sonohisterografi öncesinde rahme salin solüsyonu verir. Bu işlem sayesinde uterusun astar kısmı daha ayrıntılı incelenir.
8 -) Manyetik rezonans görüntüleme (MRG-MRI) – Emar
Vücut içini detaylı olarak görüntüleme imkanı veren MRI, manyetik alan kullanan, manyetik rezonans görüntülüme işlemi yapmaktadır. Kişilerin şiddetli adet kanaması varsa bunların nedenlerini teşhis etmek için kullanılmaktadır.
9-) Pap smear
Pap smear ile servikal hücrelerden örnekler toplanır ve altta yatan kanserli hücrelerin olup olmadığı değerlendirmeye alınır. Hekim hücre örneğini alabilmek için, vajinayı spekulum ismi verilen alet ile açar ardından küçük fırça ve spatula yardımı ile serviksten örnek alır. Hastalar pap smear işlemi esnasında kramp ile karşılaşabilirler.
10-) Endometrial biyopsi
Endometrial biyopsi işleminin yapılma amacı endometriumu incelemek içindir. Bu işlem sayesinde uterus zarında örnek alınmaktadır. Bu işlemi yapabilmek için emme tüpü adı verilen bir cihaza ihtiyaç vardır. İşlem yaklaşık 10 ile 15 dakika arasında sürmekte olup, krampların yaşanmasına sebebiyet verdiği görülmüştür. Ayrıca işlem sonrası vajinal kanama olasılığı bulunmaktadır.
11-) Kolonoskopi İşlemi
Kolonoskop adı verilen bir cihaz ile işlem yapılır. Cihaz esnek hortuma sahip olup, uç kısmında kamera ve ışık sistemi bulunur. Rektuma konumlandırılarak kolon ile ince bağırsak sistemini değerlendirmek içindir. Ekrana gelen ince bağırsak görüntülerini hekim değerlendirir ve kolonda bir endometrial varlığın olup olmadığına bakar. Her zaman kullanılmasa da bazı durumlarda kolonoskopi işlemi adet düzensizliği vakalarında kullanılmaktadır.
12-) Sistoskopi İşlemi
Sistoskop adı verilen bir cihaz ile işlem yapılır. Cihazın uç kısmında ışık ve kamera sistemi bulunan ince bir hortumu vardır. İdrar yolundan giriş yapılarak mesaneye ulaşılır ve buraya konumlandırılır. Bu şekilde mesane içerisindeki görüntüleri ekrana yansıtır ve hekim değerlendirme yapar. Adet düzensizliği vakalarında seyrek olarak yapılan bu işlemde hekim mesane içerisinde endometrial dokuların varlığın bakar.
Son Notlar
Adet döngülerinde son zamanlarda bir değişiklik varsa. Özellikle kanama seviyelerinde ve büyük kan pıhtıları görülüyorsa, adetlerin başlangıç ve bitiş zamanlarını, ne kadar süre devam ettiklerini not almak gerekir. Hekim bazı konularda da bilgi sahibi olmak ister, bunlar;Kansızlık veya başka sorunların hakkında bilgi edinmek adına kan testleri ister, vajinal kültür (enfeksiyon için).
Adet düzensizliği yapılan testler sonuçlarına göre farklı testleri de beraberinde getirebilir. Bu nedenle bizim bahsettiğimiz testlerin dışında da işlemler yapılabilir buna hekim karar verir. Adet düzensizliği sorunu bir çok nedenden dolayı ortaya çıkabilmekte. Bu yüzden detaylı incelemeler gerekebilir. Hastaların adet düzensizliği konusunun dışında kalan sorunlarını da hekimleri ile paylaşması erken tanı adına önemlidir. Bu nedenle kişiler her türlü sağlık sorunlarını hekimlerine aktardıklarından emin olmalıdırlar.
