Gazneliler
Alp Tigin tarafından 963 senesinde kurulmuştur. Şehir, Kalac Türklerine mensup olan Samanoğullarından koptuktan sonra Afganistan’da bulunan Gazne bölgesine kurulmuştur. Çok uluslu bir devlet olan Gazneleliler, Sebük Tiğin zamanında Hindistan üzerine seferlere çıkmış, Sultan Mahmut zamanında ise bu seferler fazlalaşmış ve sonunda Hindistan üzerine 17 kere sefere çıkılmıştır. Abbasi halifelerinin koyuculuğunu üstlenen ilk Türk-İslam devleti olan Gazneliler, halife tarafından Sultan ünvanı verilerek ödüllendirilmiştir.
Sultan Mahmut, Horasan bölgesinde Türkmenleri yerleştirerek büyük bir yanılgıya düşmüştür. Çünkü bu hata Selçuklu soyundan gelen Arslan Yabgu’nın öldürülmesiyle neticelenmiş ve Gazneliler ile Selçuklu Devleti’nin arası bozulmuştur.
Sultan Mesut zamanında yapılan Nesa, Serahs ve Dandanakan seferlerinin ardından Gazneliler yıkılma dönemine girerek Büyük Selçuklu Devleti resmi olarak kurulmuştur. 1187 senesinde ise Gaznelilerin elinde bulunan son bölge olan Lahor, Gurlular tarafından işgal edilmiştir. Bundan sonrada Gazneliler bağımsızlıklarını kaybetmişlerdir.
Çok uluslu bir devlet olan Gazneliler, Biruni, Firdevsi, Utbi gibi önemli sayıda bilim adamları çıkarmıştır. Çok uluslu bir millet olduğu için hukuk kuralları çok serttir. Türkçe dilinin yanında Arapça ve Farsça dilinede büyük bir önem vermişlerdir ve bu dilleride kullanarak eserler yazmışlardır.
Fatımiler
Tunus civarlarında Hz.Ali soyundan oldukları tahmin edilen Şii Arap devletidir. Akşitleri feth ederek Mısır’ı kontrolleri altına alan ve burada zamanın en başarılı eğitim kurumu olan El Ezher Medresesi’ni kuran Fatımiler, Eyyübiler tarafından 1171 senesinde yıkılmıştır.
