Tarihte 29 Ekim 1923

29 Ekim 1923, Türkiye tarihinin dönüm noktalarından biriydi.
TBMM’de saat 20.30’u gösterirken Anayasa’da gerekli değişiklikler yapıldı, Devletin rejimi cumhuriyet olarak ilan edildi.
Tam oturuma ara verilecekti ki, Meclis Reisliğine bir önerge sunuldu.

Dr. Fikret Bey, görüşmelere ara verilmeksizin Reisicumhurun (Cumhurbaşkanının ) seçilmesini istiyordu.
Bu önerge oylandı ve kabul edildi.
Bir tarih yazılmaktaydı.
Cumhuriyetin ilanından dakikalar sonra bu defa da Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı seçilecekti.
Bu sırada Konya Mebusu Eyüp Sabri Bey yerinden kalktı, “Meclisi Alice Reisicumhur intihabını müteakip yüz bir pare top atılmasının tahtı karara alınmasını teklif ederim” dedi.
Bir diğer teklif de İstanbul Mebusu Ali Rıza Bey ile Bolu Mebusu Cevat Abbas Bey’den geldi.
Onlar da cumhuriyeti kutlamak için sadece Ankara’da değil memleketin her yerinde top atılmasını istiyorlardı.
Bu iki önerge birleştirilerek oylandı ve kabul edildi.
Saat 20.45’i gösterirken oylama tamamlanmıştı.
Meclis Başkan Vekili, oylama sonucunu şu sözlerle açıkladı :

“Türkiye Cumhuriyeti için yapılan intihapta reye iştirak eden azanın adedi 158’dir. 158 aza müttefikan Ankara Mebusu Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini Cumhuriyet Riyasetine intihap etmişlerdir.”

O tarihte Meclis’in toplam üye sayısı 287 idi.
Ama bunlardan sadece 158’i oylamaya katılmıştı.

Meclis Reisi’nin oylama sonuçlarını açıklaması, Meclis tutanaklarına göre “sürekli alkışlar ve yaşasın sadaları” ile karşılandı.
Gazi Mustafa Kemal Paşa, alkışlar arasında kürsüye geldi ve şöyle dedi :

“… Bugüne kadar doğrudan doğruya Meclisinizin riyasetinde bulundurduğunuz arkadaşınıza ifa ettirdiğiniz vazifeyi Reisicumhur unvanı ile yine aynı arkadaşınıza, bu aciz arkadaşınıza tevcih buyurdunuz..”

Salondan “Estağfurullah… Hakkınızdır” sesleri yükseldi.

Gazi Mustafa Kemal Paşa konuşmasını şöyle sürdürdü :

“Türkiye Cumhuriyeti cihanda işgal ettiği mevkie layık olduğunu asariyle ispat edecektir..”

Üyelerin bu sözlere yanıtı, “İnşallah” oldu.

Paşa, teşekkür konuşmasında şu ifadelere de yer verdi:

“…Bu emniyet ve itimada kesbi liyakat etmek için pek mühim gördüğüm bir noktadaki ihtiyacımı arz etmek mecburiyetindeyim. O ihtiyaç, heyeti aliyenizin şahsım hakkındaki teveccüh ve itimadının, müzaheretinin devamıdır. Ancak bu sayede ve Allah’ın inayetiyle, şahsıma tevcih buyurduğunuz ve buyuracağınız vazaifi hüsnü ifgaya muvaffak olabileceğimi ümit ederim.”

Bazı milletvekilleri “Allah muvaffak etsin” diye bağırdı.

Gazi Mustafa Kemal Paşa, konuşmasını şöyle bitirdi:

“Daima muhterem arkadaşlarımın ellerine, çok samimi ve sıkı bir surette yapışarak onların şahıslarından kendimi biran bile müstağni görmeyerek çalışacağım.

Milletin teveccühünü daima noktayı istinat telakki ederek hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır.”

Salon alkışlarla inlerken, Meclis Reisi, “Efendim yarın öğleden sonra saat bir buçukta içtima etmek üzere celsei tatil ediyorum” dedi.
Bozok Milletvekili tam bu sırada yerinden fırladı, “Bir dua yapılsın” diye bağırdı.
Arkadaşları da ona katıldı.
“Evet, bir dua edilsin…”
Karahisar mebusu Kamil Efendi kürsüye çıktı ve tutanaklara göre “bir dua kıraat edildi.”
Toplantı bittiğinde saat 21.00’i gösteriyordu.
Meclis’teki oylama sonucunu merakla bekleyenlerden biri de Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın eşi Latife Hanım’dı.
Latife Hanım’ın merakını,Paşa’nın muhafızlarından (Sonra Muhafız Alayı’nı kuracak ve onun ilk komutanı olacaktı) İsmail Hakkı Bey (Tekçe) giderdi.
Cumhurbaşkanlığı oylaması biter bitmez Meclis’ten telefonla Köşk’ü arayan İsmail Hakkı Bey, Latife Hanım’a müjdeyi verdi :
“Alo… Paşamız reisicumhur seçilmişlerdir…”

Atatürk, 1923-1938 döneminde tam 4 kez cumhurbaşkanı seçildi.

İlk seçim, 29 Ekim 1923 tarihinde yapılmıştı. Bu seçimle Atatürk, 4 yıllığına Köşk’e çıkmış oldu

KAYNAK:TBMM TUTANAKLARİ,
HAKKI KARAGÖZ (2016 KIRIKKALE)