Mezopotamya Uygarlıkları

Fırat ve Dicle nehirlerinin Irak ve Suriye topraklarında kalan bölümünde kurulan uygarlıktır. Burada sırasıyla Sümer, Akad, Babil, Asur ve Elamlar uygarlık kurmuşlardır. Sümerlerin Orta Asya’dan geldiği sanılmakta olup, Elamların da Sümerlerin bir kolu olduğu kabul edilmektedir.

Akad, Babil ve Asurlular ise Arap milliyetine mensup kavimlerdir. Bu uygarlıklar, çoktanrılı dinleri benimsemişler, ölümden sonra hayatın devam ettiğine inanmadıklarndan, tıp, anatomi, kimya, mezar mimarisi ve mumyacılık gibi bilim ve sanat dallarına fazla önem vermemişlerdir.

Mezopotamya’da istila hareketleri çokça görüldüğünden;
Yazılı kanunlar zamanla sertleştirilerek uygulanmış,
Orduya büyük önem verilmiş,
Bu dönemin eserleri günümüze kadar fazla ulaşamamıştır. Eserlerin günümüze kadar ulaşamamasında diğer bir etken de bölgede taşın az olması dolayısıyla binaların kerpiç ve tuğladan yapılmasıdır.

a) Sümerler

Çivi Yazısı’nı bulmuşlardır.
Dünyanın bilinen ilk yazılı kanunları olan Urgakina veya Urnamu Kanunları’nı hazırlamışlardır.
Ay Takvimi için çalışmalar başlatmışlar ve bu takvimin esaslarını belirlemişlerdir.
“Site” denilen şehir devletleri tarzında yönetilmişlerdir. Sitelerin başında “Patesi” denilen yöneticiler bulunmaktadır.
En eski siteleri Ur, tarihi en iyi bilinen siteleri ise Lagaş’tır.
“Ziggurat” adı verilen çok katlı tapınaklar inşa etmişler ve bu tapınakların son katını gözlemevi olarak kullanıp astronomi çalışmalarında bulunmuşlardır.

b) Akadlar

Mezopotamya’da ilk kez siyasi birliği sağlayan kavimdir.
Başkent olarak Agade kentini kullanmışlardır.
Sami milliyetine mensup olan bu kavim orduya büyük önem vermiş ve bölgede ilk düzenli ve kalıcı orduyu kurmuştur.
Zafer Anıtı’nı inşa etmişlerdir.
Çoktanrılı dinlere inanmışlardır.

c) Babiller
Amurrular tarafından kurulan bu uygarlığın başkenti Babil’dir.
Kralları Hammurabi döneminde Tanrı-Kral anlayışına son vermişler ve dünyanın ilk laik devlet yapısını oluşturmuşlardır.
Dünyanın, bilinen en sert kanunları olan Hammurabi Kanunları’nı hazırlamışlardır. Cezaları “kısasa kısas” esasına dayanır.
Çoktanrılı din anlayışına sahiptirler.
Ahiret inancına sahiptirler ve halk sosyal sınıflara ayrılmıştır.
Asma bahçeleri ve kuleleriyle ünlüdür.
İbranilerle savaşmışlar ve Yahudileri yurtlarından sürmüşlerdir.

d) Asurlular
Ticaret başta olmak üzere bir çok alanda etkili olmuşlardır. Karum adı verilen ticari pazarlar kurmuşlar ve en çok Anadolu kavimleriyle ticaret yapmışlardır.
Başkentleri Ninova’dır.
Anadolu’daki ticari faaliyetleri sırasında Kayseri-Kültepe yakınlarında bıraktıkları tabletlerle Anadolu’da Tarihi Devirleri başlatmışlardır.
Kral Yolu’nun yapılmasında Lidyalılara yardımcı olmuşlardır.
Arşivcilik ve Kütüphanecilik alanında ileri gitmişler, dünyada ilk sayılan Ninova Kütüphanesi’ni inşa etmişlerdir.
Atlı birlikler kurmuşlar, orduyu daha da geliştirmişlerdir.

e) Elamlar
Sümerlerin bir kolu olan ve merkezi Sus şehri olan bu topluluk, önceki kavimlerin -özellikle Sümerlerin- kültürel özelliklerini devam ettirmişlerdir.