Altın Orda Hanlığı

Altın Orda yani Altınordu hanları, Cengiz Han’ın büyük oğlu Cuci’nin soyundandır. Kıpçakların yönetimini üstlenen Cuci’nin 1227 senesinde hayatını kaybetmesinden sonra, on sekiz tane oğlundan en büyüğü olan Orda ve ikinci oğlu Batu, büyükdedeleri Cengiz Han’ın yanına giderek han olmayı talep etmişlerdir. Cengiz Han, orda ismi verilen iki karargahtan altıntan olan Ak Orda’yı Batu’ya, gümüşten olan Gök Orda’yı ise Orda’ya kurdurdu. Böylece Cuci’nin ikinci oğlu Batu’yu, han ilan etmiş oldu. Akorda veya Altın-Orda ismiyle Batu Han, Doğu Avrupa topraklarına kadar Kıpçak yöresine hakimken, kendisine bağlanan abisi Orda, Gök-Orda ismiyle, İtil’den İritiş’e kadar olan devletin doğu kısmındaki topraklarını yönetti. Devletin başkenti Sarayın bulunduğu şehirdi. Bu olaydan sonra Batu, Sayın Han; Orda ise İçen Han takma isimlerini almışlardır.

Batu’nun ardından han olan kardeşi Berke, İslamiyet’i kabul eden ilk Altın-Orda hanı olmuş ve devletin en başarılı dönemini bu dönemde yaşatmıştır. Özbek Han zamanında ise İslamiyet resmi din olarak belirtilmiş ve zaten ordunun ve halkının tümü Türk olan Altın Orda Devleti tam anlamıyla bir Müslüman – Türk devleti haline gelmiştir. Yine bu zamanlarda devletin doğu bölümü olan Gök-Orda hanlığını yok edilerek devlet merkezileşmiştir.

Toktamış Han döneminde Timur Devleti’nin saldırılarıyla büyük bir güç kaybeden Altın-Orda Devleti, Küçük Muhammed Han döneminde bölünmeye başlamış ve Şeyh Ahmet Han döneminde ise tamamen yok olmuştur. Bu sırada Altın-Orda Devleti’nin zayıflayıp yok olmasıyla birlikte kontrolü altında bulundurduğu topraklarda yeni küçük hanlıklar meydana çıkmıştır.