Tarihin Çağlara Ayrılması ve Tarihi Devirler

Yazar

6 Ocak 2018

9057

Tarihin Çağlara Ayrılması ve Tarihi Devirler 2

Geçmişte yaşanmış olayların oluş sırasını öğrenmek ve bu tarihi olayları meydana geldikleri zamanın şartlarına göre değerlendirebilmek için tarih devirlere ayrılmıştır. Tarih devirleri genel olarak iki grupta incelenmektedir.

a) Tarih Öncesi Devirler (Yazı Öncesi Dönem)

Karanlık Devirler
Yontma Taş Devri
Cilalı Taş Devri
Maden Devri (Bakır, Tunç, Demir Devirleri)

b) Tarih Çağları (Yazı Sonrası Dönem)

İlkçağ
Ortaçağ
Yeniçağ
Yakınçağ

TARİH ÖNCESİ (YAZI ÖNCESİ) DEVİRLER

Bu dönemin genel özellikleri:

Yazının kullanılmadığı dönemdir.
Bu dönem devirlerin birbirinden ayrılmasında, kullanılan araç-gereçlerin niteliği ölçüt alınmıştır.
Bu dönemde devirlerin başlangıç ve bitiş süreleri bölgelere göre farklılık gösterir.
Bu dönemde devirler, her yerde aynı anda yaşanmamıştır.

1. Kabataş Devri – Paleotik Devir – M.Ö 60.000 – M.Ö 10.000

Araç gereç yapımının söz konusu olmadığı ilkel dönemdir.

2. Yontmataş Devri – Mezolitik Devir – M.Ö 10.000 – M.Ö 8.000

Bu dönemde;

İnsanlar göçebe bir hayat tarzı sürdürerek mağaralarda yaşamış, avcılık ve toplayıcılıkla yani üretmeden doğada kendiliğinden yetişen yemişleri yiyerek ve hayvanları avlayarak geçindiklerinden, tüketici bir özelliğe sahiptirler.
Sanatın ilk ürünleri kabul edilen mağara resimleri yapılmıştır.
Belirli sözcüklerle iletişim kurulması anlamına gelen “Dil Kavramı” gelişmemiştir.
En büyük sosyal birlik “klan” aile birliğidir.
Silahları genellikle yaş ve kemikten yapmışlar, kadın heykelcikleri ve mağara resimleri yaparak fildişi işlemeciliğine de önem vermişlerdir.
Ateş, bu devrin sonlarında bulunmuştur.

3. Cilalıtaş Devri – Neolitik Devir – M.Ö 8.000 – M.Ö 5.000

Bu dönemde;

İnsanlar yerleşik hayata geçmiş ve küçük köyler kurmuşlardır.
İlk toplumsal iş bölümünü ortaya çıkarmışlardır.
At, sığır, koyun, keçi vb. Hayvanlar evcilleştirilmiştir.
Tarımsal faaliyetleri başlatarak, topraktan çanak, çömlek ( seramik, porselen ) yapmışlardır.
Toprağı işledikleri için özel mülkiyet fikri ortaya çıkmış ve bu durumun doğal sonucu olarak da sınır çatışmaları başlamıştır.
İhtiyaç fazlası ürünleri takas yoluyla pazarlamış ve ticaret hayatını başlatmışlardır.
Menhir, Dolmen ve Tümülüs de denilen anıt mezarlar yapılmış ve bitki liflerinden elbiseler dokunmuştur.
Yontma Taş devrinde etkili olan klan aile birliği “kabile”ye dönüşmüştür.
Yavaş yavaş dil kavramı ortaya çıkmaya başlamıştır.

4. Maden Devri – Kalkolitik Dönem – M.Ö 5.000 – M.Ö 4.000/3.000

Kullanılan madenlerin yumuşaklık derecelerine göre sırasıyla; Bakır Devri, Tunç Devri ve Demir Devri diye bölümlere ayrılan bu dönemde;

İnsanlar büyük şehirler kurarak madenleri işlemişler, ticari faaliyetleri hızlandırmışlardır.
Tunç Devri’nde tekerleğin bulunmasıyla ulaşım kolaylaşmış, bu da göçlere ve toplumlar arası etkileşimin hızlanmasına yol açmıştır.

TARİHİ DEVİRLER ( YAZI SONRASI DEVİRLER )

Bu dönemin genel özellikleri:

Yazının kullanıldığı dönemdir.
Bu dönemde devirlerin birbirinden ayrılmasında, evrensel nitelikli olaylar ölçüt alınmıştır.

1. İlkçağ

Yazının icadından, Kavimler Göçü (375) veya Batı Roma’nın yıkılması (476)’na kadar geçen süredir.
Tarih çağlarının en uzun olanıdır.
Devletler, genellikle krallıkla yönetilmişlerdir.
Genel olarak çok tanrılı dinlere inanılmıştır. Tek tanrılı dinlerden, önce Musevilik sonra
Hıristiyanlık bu dönemde ortaya çıkmışsa da, İlkçağ’da bu dinler fazla yayılamamıştır.
Halk, toplumsal sınıflara ayrılmıştır ve kölelik yaygındır.
Yazı, alfabe ve takvimin bulunmasıyla, sanat ve edebiyatın temelleri atılmıştır.
Tarım, ticaret ve hayvancılık yaygındır.

2. Ortaçağ

Kavimler Göçü veya Batı Roma’nın yıkılmasından İstanbul’un fethine kadar geçen süredir.
Devletlerin yönetiminde din adamlarının etkisi vardır.
İslamiyet ve Hıristiyanlığın tek tanrılı dinler olarak yayılmasıyla, din savaşları yaygınlaşmıştır.
Sınıf ayrımı ve kölelik devam etmiştir.
Bilim, sanat ve edebiyatta Müslümanlar, Hıristiyanları geçmiştir.
Avrupa’nın siyasi yapısında Derebeylik (Feodalite) yönetimi hakimdir.

3. Yeniçağ

İstanbul’un fethinden Fransız İhtilali’ne kadar geçen süredir.
Merkezi krallıklar güçlenmeye başlamıştır.
Sömürgecilik yaygınlaşmıştır.
İmparatorluklar ve güçlü devletler ortaya çıkmıştır.
Coğrafi Keşiflerle birlikte yeni yerler, yeni havan ve bitki türleri bulunmuştur.
Sanayi İnkilabı gerçekleşmiştir.

4. Yakınçağ

Fransız İhtilali’nden günümüze kadar süren dönemdir.
Krallık yönetimleri devam etmekle beraber, demokrasi anlayışı güçlenmiştir.
İnsan hakları kavramı ortaya çıkmıştır.
Sınıf ayrımı ve kölelik son bulmuştur.
Sömürgecilik artmıştır.
İlk kez Dünya Savaşı çıkmıştır.

Tarih öncesi çağların devirlere ayrılmasında Aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmıştır?

Sorusunu soran bir okuyucumuz için açıklamak istiyoruz. Tarihi devirler genelde devrine göre önemli olaylara göre birbirinden ayrılırlar. Bu da devirleri daha iyi anlamamız açısından önemlidir. Soruda sorulan tarih öncesi çağların devirlere ayrılmasında dikkate alınan etkenlerse o dönemlerde geliştirilen araç gereçlerdir. Bu dönemde yazılı kaynaklar bulunmadığı için (Yazılı iletişim bu dönemde keşfedilmemiştir), bu dönemi anlamanın yolu o döneme ait icatlardır. Buda tarih öncesi cağları birbirinden ayrılmanın o dönemdeki keşfedilen madenler, yontma taş, cilalı taş gibi olayların önemini anlatıyor.

Sorunun cevabı bir kaç tane olabileceği gibi genel bir çatı altında toplamak gerekirse tarih öncesinde keşfedilen araç gereçler o devirlerin ayrılmasında dikkate alınan etken olacaktır.