Çağ’ın Sadece Değişen Adı

Geçtiğimiz günlerde arkadaşlarla sohbet ederken ağzımdan çıkan bir kelime sonrası insanların bana garip garip baktıklarını fark ettim. Nereden bilebilirdi Çağ kelimesini farklı anlamlarda kullandığımı :)

Bileniniz bilir. Bilmeyenler öğrensin Erzincan ili Kemah ilçesine mensup, orada doğmuş orada büyümüş bir kişiyim. Bu sebeple bizim oraların yerel kelimeleri de hayatımda bir yer edinmiş durumda. Buna ÇAĞ kelimesi de dâhil.

Çağ kelimesi bizim oralarda bugün Medeni Evlerin bir belirtisi olan KÜVET dediğimiz ürünün geçmişte bizde kullanılan bir benzerine işaret etmektedir.

Eski evlerin hemen hemen hepsinde bulunan ve birçok yörede mevcut olan leğende banyo kültürünün dışında bize banyo yapmak için bir yer gösteren Çağ kültürü hangi bölgelerde kimler arasında var bilemem ancak bizim oralarda olduğu konusunda tartışmaya dahi girmem:)

Genellikle eski evlerde Sedir denilen ve günümüz oturma gruplarına denk gelen toprak yapıların altına gizli olarak bulunan çağ’lar bazen odaların bir köşesinde banyo gibi ayrılmış bir şekilde de bulunabiliyordu.

Banyo yapılacağı günlerde aile efradı sıraya girer, sular ısıtılarak Çağ başındaki yerine konulur, üstüne örtülen örtü ve yastıklarla gizlenmiş o gizli yapı açığa çıkarılır ve banyo yapılırdı. Genellikle oradan çıkan sularda evin birkaç metre ötesinde toprak altına gizlenmiş bir su kuyusuna gider ve kayıplara karışırdı.

Günümüz küvetinden tek farkı üstten devamlı akan bir şofben ya da doğalgaza bağlı bir sınırsız sıcak su kaynağına sahip olmamasıydı. Genelde bahçelerde kaynatılan sularla yapılan bir banyo olduğu için demir kazanlarda sıcak sular gelir, yanına plastik kaplarda konulan soğuk su ile birleştirilip banyo yapılırdı. Bu sayede su tasarrufu da üst seviyeye taşınmış olurdu. Suyun altında dakikalarca keyif çatılmazdı.

Bu tarz banyo günleri genelde belirli günlerde yapılır, o günlerde pek fazla misafirlik olmazdı evler arasında. Bu sayede kimse kimsenin evinde yanlış bir anda bulunmamış olurdu. Bu günlerde aile etrafı büyüğünden küçüğüne elden geçirilir, bir güzel temizlenirdi. Elde şampuan vb. olmadığından Hacı Şakir amcanın ürettiği sabunlarda tepeden tırnağa köpüğe gömülürdük.

Şimdilerde pek Çağ kültürü kalmadı. Sedirlerde yıkıldı. Altındaki çağlarda kayıplara karıştı. Gerçi halen köşelerinde Çağ için ayrılmış kısımlar bulunan evlere rastlamak mümkün. Ancak Sedir kültürü kalkınca birçok gömme çağ’da kayıplara karışmış oldu.

Çocukluğumdan kalan bir anıydı. Az yıkanmadık çağların içerisinde. Üstünde de az oturmadık :) Şimdilerde  Duşa Kabinlere Küvetlere medeniyet diyenlere ise söyleyeceğim en net cevap biz o medeniyete yıllar önce ulaşmıştık. Hem de israftan uzak bir medeniyete. Daha tutumlu, suyun önemini bilen bir medeniyete.

Söylenecek başka bir şey yok.

Çağ için sizlerle fotoğraf paylaşmak isterdim ama ne yazık ki nette yaptığım aramalarda Cağ Kebap dışında bir resme ulaşamadım. ama bir ara bizim oralara gidince çekeceğim birkaç resim paylaşmak adına…

Kalın Sağlıcakla…

Yazı Taşbulak Köyü ve Makaleci.com adresleri için yazılmıştır. Bunun dışında yapılan alıntılarda bu yazının silinmemesi gerekmektedir.